Wielcy święci

Kamieński ród Odrowążów wydał troje wielkich Ślązaków wyniesio­nych na ołtarze: św. Jacka, bł. Cze­sława i bł. Bronisławę. Wszystkie trzy postacie, każda na swój sposób, odegrały wielką rolę w ewangelizacji ówczesnej Europy, o czym świadczy fakt, że statuę św. Jacka umieszczono na kolumnadzie Berniniego, okalają­cej plac św. Piotra w Rzymie, pośród największych świętych Europy. 

Święty Jacek urodził się ok. 1183 r. Ważną rolę w jego życiu odegrał bliski krewny, ówczesny biskup krakowski, Iwo Odrowąż. Zadbał on o dobre wykształcenie młodych Odrowążów z Kamienia Śląskiego. Kiedy w 1218 r. został biskupem krakowskim, udał się do Rzymu, zabierając ze sobą Jacka i Czesława oraz Hermana, zwanego Niemcem, by powierzyć ich duchowej i intelektualnej pieczy Dominika, założyciela nowego i prężnego zakonu kaznodziejskiego. Jacek wraz z Czesławem przyjęli habit zakonny z rąk św. Dominika w 1221 r. w rzymskim kościele św. Sabiny na Awentynie. Po powrocie do Polski Jacek założył pierwszy klasztor Dominikanów w Krakowie. Dzięki wielkiemu duszpaster­skiemu i organizacyjnemu zaangażowaniu Jacka, zakon dominikański szybko rozprzestrzeniał się w Polsce. W swojej żarliwości apostolskiej Jacek dotarł aż na Ruś Kijowską. W Kijowie, w 1228 r., założył pierwszy dominikański klasztor na Rusi Kijowskiej. Ufundował także konwent dominikanów w Haliczu (1238 r.). Według tradycji domini­kańskiej, również klasztor w Przemyślu zawdzięcza swoje powstanie Jackowi. Ze swych apostolskich podróży wrócił do Krakowa ok. 1240 r. Tam też zmarł 15 sierpnia 1257 r. Niemal natychmiast po śmierci otaczano go szczególnym kultem. Rozpoczęto także starania o jego kanonizację. Jednak najazdy tatarskie, a potem wojny o tron krakowski między książętami dzielnicowymi sprawiły, że dopiero w XIV w. wznowiono starania kanonizacyjne. Zostały one zakończone 17 kwietnia 1594 r., kiedy to papież Klemens VIII uroczyście zaliczył Jacka Odrowąża w poczet świętych.

Bliskim krewnym św. Jacka, pochodzącym również z ro­dziny Odrowążów, był błogosławiony Czesław. Urodził się w Kamieniu Śląskim ok. 1175/1180 r. Studiował w Krakowie, we Włoszech oraz prawdopodobnie w Paryżu. Następnie został kanonikiem i kustoszem kolegiaty sandomierskiej. Wraz ze św. Jackiem przyjął w Rzymie, w kościele św. Sabi­ny, z rąk św. Dominika habit dominikański. Po stosunkowo krótkiej formacji odbytej w Rzymie w szkole św. Dominika, udał się w drogę powrotną do Polski. Wtedy też założył klasztor we Fryzaku w Austrii oraz klasztor św. Klemensa w Pradze. W 1222 r., wraz ze św. Jackiem, przybył do Kra­kowa. Stąd został posłany do Wrocławia, gdzie sprawował posługę duszpasterską i kaznodziejską w kaplicy zamkowej św. Marcina na Ostrowie Tumskim. W 1226 r. założył klasztor przy kościele św. Wojciecha we Wrocławiu. Został też jego pierwszym przeorem. W latach 1233-1236 pełnił funkcję prowincjała prowincji polskiej dominikanów. W 1234 r. brał udział jako prowincjał w kapitule generalnej dominikanów w Bolonii. Uczestniczył też w uroczystościach kanoniza­cyjnych św. Dominika w Rzymie. Od 1236 r. przebywał już na stałe we Wrocławiu. Odegrał istotną rolę w czasie mongolskiego najazdu, wspierając w 1241 r. obronę zamku wrocławskiego. Zmarł 15 lipca 1242 r. i został pochowany przy kościele klasztornym św. Wojciecha we Wrocławiu. Jego kult w diecezji wrocławskiej zatwierdził w 1713 r. papież Klemens XI. Wtedy również wystawiono kaplicę, do której przeniesione zostały relikwie błogosławionego. W 1735 r. papież Klemens XII rozszerzył kult bł. Czesława na całą Polskę. W 2006 r. szczątki bł. Czesława wyjęto z grobowca w celu dokonania naukowych oględzin, m.in. dla weryfikacji domniemanego pokrewieństwa ze św. Jackiem. Zrekonstruowano także jego głowę na podstawie czaszki. Odtworzoną głowę bł. Czesława można oglądać w zakrystii kościoła św. Wojciecha we Wrocławiu.

Ze św. Jackiem i bł. Czesławem blisko spokrewniona była także błogosławiona Bronisława, norbertanka z Krakowa, pochodząca również z rodu Odrowążów. Urodziła się w kamieńskim zamku ok. 1200 r. Niewiele o niej wiadomo, poza tym, że wstąpiła do norbertanek na krakowskim Zwierzyńcu. Wspomina o niej krakowski lektor Stanisław, pisząc biografię św. Jacka. Czyni to w kontekście jej widzenia z dnia 15 sierpnia 1257 r., kiedy to prawdopodobnie miała wizję dotyczącą pośmiertnej chwały św. Jacka. Bronisława zmarła 29 sierpnia 1259 r. w Krakowie. Beatyfikowana została 23 sierpnia 1839 r. Jej kult sięga początków XIV w. i łączy się z kultem św. Jacka.